Dotyk odgrywa ważną rolę w rozwoju dziecka. Systematyczne wykonywanie masaży u niemowląt ma dobry wpływ nie tylko na niemowlę, ale jest także korzystne dla rozwoju relacji z opiekunem. W poniższym artykule przedstawione zostaną przykłady masażu niemowląt i jego dobroczynne efekty.
Ważny jest rodzaj stymulacji dotykowej, jaki stosujemy. Delikatny dotyk jest bezpieczny dla delikatnych wcześniaków w pierwszych tygodniach życia i działa na nie uspokajająco. Głaskanie i masaż można natomiast wykonywać od pierwszych dni życia u stabilnych medycznie wcześniaków, zdrowych noworodków oraz po wypisie do domu.
Zaprezentowane poniżej rodzaje masażu zostały opracowane przez lekarzy i fizjoterapeutów, a ich działanie zostało potwierdzone badaniami. Mogą być stosowane jako alternatywa lub uzupełnienie do dobrze znanego i szeroko opisywanego Masażu Shantala.
MASAŻ I
Ten 15-minutowy masaż składa się z:
- 5 minut głaskania całego ciała – dziecko leży na brzuchu, głaszczemy zachowując cały czas kontakt ze skórą dziecka. Można zacząć od nóżek, przejść na pośladki i plecy, a następnie głaskać rączki i głowę. Ruchy powinny być spokojne, płynne, delikatne w kierunku od góry do dołu.
- 5 minut stymulacji kinestetycznej – dziecko leży na plecach, a osoba masująca wykonuje bierne ruchy prostujące i zginające rączki i nóżki dziecka
- 5 minut ponownego głaskania całego ciała.
Badania opisują, że taką stymulację stosowano trzy razy dziennie przez 10 dni, począwszy od momentu, kiedy dzieci osiągnęły stabilność medyczną i były przenoszone z OITN na oddział wcześniaków. Niemowlaki te osiągnęły zwiększenie dziennego przyrostu wagi aż o 47%, były bardziej aktywne i wykazywały bardziej dojrzałe zachowania, przystosowanie do otoczenia i lepszą orientację. Ponadto były wypisane ze szpitala średnio 6 dni wcześniej niż grupa kontrolna. W innym badaniu stosującym podobne metody dzieci poddawane stymulacji osiągały zwiększenie dziennego przyrostu wagi o 21%, wychodziły ze szpitala średnio 5 dni wcześniej. Okazało się również, że stymulacja ta poprawia dojrzałość współczulnego układu nerwowego.
MASAŻ II
W tej stymulacji łączy się bodźce słuchowe, dotykowe, wzrokowe i przedsionkowe .Polega ona na:
- 10-minutowym głaskaniu całego ciała połączonym z mówieniem do dziecka. Głaskanie wykonujemy w leżeniu na plecach. Można zacząć od nóżek, przejść na brzuch i klatkę piersiową, następnie rączki i zakończyć na głaskaniu głowy i twarzy dziecka.
- wykonaniu 5-minutowego kołysania połączonego z ciągłymi próbami utrzymania kontaktu wzrokowego z dzieckiem.
Stymulacja ta stosowana była zarówno u stabilnych wcześniaków, jak i u maluchów z leukomalacją okołokomorową (PVL). W jednym z badań dzieci stymulowane były nie tylko podczas pobytu w szpitalu, ale również przez matki w domu do osiągnięcia 2 miesięcy wieku korygowanego. W wieku 1 roku dzieci te miały lepsze wyniki rozwoju umysłowego i ruchowego oraz rzadziej występowało u nich mózgowe porażenie dziecięce.
MASAŻ III
W jednym z badań, oprócz rodziców, wzięli udział także specjalnie przeszkoleni lekarze i pielęgniarki, którzy masowali wcześniaki przez 15 minut trzy razy dziennie przez okres 10 dni. Taką stymulację zastosowano nie tylko u zdrowych, ale również u chorych niemowląt (z zapaleniem płuc, bezdechami, żółtaczką i problemami skórnymi).
Stosowano trzy rodzaje masażu:
- Masaż całego ciała przy użyciu średniego nacisku;
- Masaż polegający na masowaniu głowy (a konkretnie czoła i twarzy), brzucha, dłoni, kostek i stóp;
- Trzecią formą był masaż wzbogacony o pocieranie punktów akupresyjnych.
Wyniki wskazywały, że masaż wpływał dodatnio na przyrost masy ciała, długości i obwodu głowy dzieci, zaś w przypadku chorych niemowląt korzyść stanowił mniejszy ubytek hemoglobiny. Ważny jest również fakt, że stosowano średni nacisk, który okazał się bardzo korzystny dla niemowląt.
Niektóre dzieci, które nie dostały wystarczającej stymulacji podczas porodu siłami natury, wykazują szczególne potrzeby – poprawy czucia głębokiego (propriocepcji). Nie przechodząc kompresji głowy i całego ciała w kanale rodnym narażone są na niedobór wrażeń dotykowych i na pewnym etapie rozwoju układ nerwowy będzie się o nie „upominał”. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na to, by na wczesnym etapie życia zapewnić jak najwięcej czułego, dobrego dotyku, by ułatwić dziecku harmonijny, prawidłowy rozwój.
doktorantka SUM
fizjoterapeutka dziecięca z 8 letnim doświadczeniem
oligofrenopedagog
Dodaj komentarz