Zabieg endoprotezoplastyki biodra metodą MIS DAA to małoinwazyjna technika chirurgiczna, która pozwala na wykonanie operacji przy minimalnym naruszeniu mięśni. Dzięki temu powrót do codziennej aktywności jest zwykle szybszy, z mniejszym bólem i lepszą kontrolą ruchu. Jednak aby operacja przyniosła najlepszy efekt, ważne jest staranne przygotowanie przedoperacyjne. Ten etap jest niezwykle istotny, aby okres rekonwalescencji po zabiegu przebiegł jak najszybciej bez powikłań.

W naszym autorskim programie HipHope podchodzimy do tego kompleksowo oferując kwalifikację medyczną, edukację, fizjoterapię oraz wsparcie po operacji.

1. Kwalifikacja do operacji

Konsultacja ortopedyczna

Podczas wizyty lekarz:

• ocenia stan kliniczny pacjenta i stopień zwyrodnienia stawu biodrowego,
  
• omawia metodę MIS – krótkotrzpieniową endoprotezoplastykę biodra
  
• wyjaśnia spodziewane efekty oraz możliwe ograniczenia.
  

Ocena ogólnego stanu zdrowia

Celem jest upewnienie się, że organizm jest gotowy na zabieg.
Lekarz zbiera informacje o:

• chorobach serca, płuc, tarczycy, cukrzycy,
  
• przebytych infekcjach i zabiegach,
  
• przyjmowanych lekach (szczególnie przeciwzakrzepowych, sterydach, lekach na ciśnienie),
  
• reakcjach na znieczulenie w przeszłości.
  

Badania obrazowe

• RTG biodra – podstawowe, ocenia stopień zniszczenia stawu.
  
• TK / MRI – stosowane gdy potrzebna jest dokładniejsza ocena, np. geometrii kości lub ocena konfliktu kostno-stawowego.
  

2. Diagnostyka przedoperacyjna

Zestaw badań pozwala bezpiecznie przeprowadzić zabieg.

Badania krwi

Badania dodatkowe

• RTG klatki piersiowej – ocena układu oddechowego.
  
• EKG – ocena rytmu serca.
  

Konsultacje specjalistyczne

Wykonywane w zależności od potrzeb:

• kardiolog – przy chorobach sercowo-naczyniowych,
  
• diabetolog – przy cukrzycy,
  
• anestezjolog – dobiera znieczulenie i omawia ryzyko.

3. Rehabilitacja przedoperacyjna 

Rehabilitacja przedoperacyjna jest fundamentem przygotowania do zabiegu w programie HipHope.

Nie jest „opcjonalnym dodatkiem”, ale pierwszym etapem leczenia, który wprost wpływa na to, jak szybko i jak komfortowo pacjent wróci do sprawności po operacji.
Celem jest:

• zmniejszenie bólu i sztywności stawu,
  
• poprawa zakresu ruchu (aby po operacji łatwiej odbudować wzorzec),
  
• wzmocnienie obręczy biodrowej kończyny dolnej oraz tułowia,
  
• nauka chodu o kulach – aby tuż po zabiegu poruszać się bezpiecznie,
  
• nauka ćwiczeń pooperacyjnych – co zwiększa ich skuteczność i przyśpiesza tempo odzyskiwania sprawności we wczesnym etapie pooperacyjnym.
  

Dlaczego to działa?

Osoba przygotowana:

• szybciej odzyskuje sprawność, ponieważ ruchy są znane i „zautomatyzowane”,
  
• ma mniejszy ból pooperacyjny, bo mięśnie i powięź są uelastycznione,
  
• mniej boi się aktywności, bo wie, co ją czeka.
  

Przykładowe elementy terapii:

• mobilizacja tkanek miękkich wokół biodra i miednicy,
  
• ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości biodra,
  
• nauka wzorca „hip hinge” (pochylenie z biodra bez zgięcia kręgosłupa),
  
• nauka poruszania się o kulach.

4. Edukacja pacjenta

Edukacja jest jednym z najważniejszych elementów przygotowania do operacji. To właśnie zrozumienie co wolno, czego unikać i dlaczego wprost wpływa na bezpieczeństwo po zabiegu oraz tempo powrotu do sprawności. Operacja MIS chroni mięśnie i zmniejsza uraz tkanek, ale staw biodrowy w pierwszych tygodniach po zabiegu wciąż wymaga szczególnej ochrony i świadomego ruchu.

Wiele powikłań po endoprotezoplastyce (np. zwichnięcia endoprotezy, nadmierny ból, obrzęk, infekcje lub problemy z chodzeniem) wynika nie z samej techniki operacyjnej, lecz z niepewności pacjenta, prób „siłowania się”, złych nawyków lub nieprawidłowych pozycji w życiu codziennym. Dlatego przed zabiegiem pacjent uczy się jak funkcjonować po operacji, zanim jeszcze do niej dojdzie.

We wczesnej fazie po operacji:

Nie wolno:

• przekładać operowanej nogi przez linię środkową,
  
• zginać biodra na siłę powyżej 90°,
  
• skręcać tułowia „na uwięzionym biodrze”,
  
• krzyżować nóg.
  

Trzeba:

• wstawać i siadać spokojnie, bokiem, bez rotacji biodra,
  
• spać z poduszką między kolanami (jeśli leżysz na boku),
  
• unikać niskich foteli, kanap i głębokich foteli samochodowych.

5. Przygotowanie farmakologiczne

W zależności od wywiadu:

• możliwe czasowe odstawienie leków rozrzedzających krew,
  
• dostosowanie leków na ciśnienie i cukrzycę,
  
• suplementacja żelaza w przypadku anemii,
  
• profilaktyka antybiotykowa przy ryzyku infekcji.
  

6. Przygotowanie domu i organizacja opieki

Powrót do domu po zabiegu jest momentem, w którym pacjent zaczyna realnie funkcjonować na co dzień z nową endoprotezą. Dlatego bardzo ważne jest, aby środowisko domowe było bezpieczne i dostosowane, tak aby nie prowokowało upadków, nadmiernych zgięć ani niekontrolowanych ruchów. Równie istotne jest wsparcie drugiej osoby – nie dlatego, że pacjent jest niesamodzielny, ale dlatego, że przez pierwsze dni każdy ruch wymaga koncentracji i oszczędzania energii.

Pamiętaj:

• Zaplanuj transport.
  
• Zapewnij pomoc bliskiej osoby przez pierwsze dni.
  
• Przygotuj w domu:
  
  • kule (dopasowane na odpowiednią wysokość),
    
  • krzesło prysznicowe lub taboret,
    
  • matę antypoślizgową w łazience.
    

7. Dzień przed i dzień operacji

Ostatnie 24 godziny przed zabiegiem mają za zadanie zminimalizować stres, zapewnić bezpieczeństwo znieczulenia oraz odpowiednio przygotować pacjenta do operacji. To czas na uspokojenie organizmu, lekką dietę, higienę i odstawienie czynników, które mogłyby zwiększać ryzyko infekcji lub powikłań.

Dzień przed:

• lekkostrawna kolacja,
  
• kąpiel w płynie antyseptycznym,
  
• usuń biżuterię, makijaż i lakier z paznokci.
  

Dzień operacji:

• pozostajesz na czczo,
  
• podpisujesz zgodę,
  
• znieczulenie: ogólne + podpajęczynówkowe,
  
• zabieg metodą MIS DAA.
  

Podsumowanie

Przygotowanie przedoperacyjne to pierwszy, aktywny etap leczenia, a nie czas „czekania na zabieg”. W tym okresie organizm uczy się nowych wzorców ruchu, odzyskuje elastyczność i stabilność tkanek, a pacjent zdobywa wiedzę, która będzie potrzebna już od pierwszej doby po operacji.

Im lepiej przygotujesz ciało i umysł przed zabiegiem, tym sprawniej będziesz poruszać się po zabiegu. Standardowy czas przygotowania wynosi zwykle 4–6 tygodni, ale tempo dostosowujemy indywidualnie do pacjenta. 

Autorzy programu HipHope:

• lek. Bartłomiej Warchał,
• lek. Maciej Śliwiński,
• mgr Krzysztof Malarz,
• fizjoterapeuci: mgr Aleksandra Korzeniowska, mgr Justyna Janota, mgr Dariusz Frajczyk.