Dzisiaj poruszę temat wczesnego postępowania po artroskopii kolana. Uważam, że zbyt mało mówi się o rehabilitacji wczesno-pooperacyjnej, a według mnie jest ona podstawą szybkiego powrotu do zdrowia. Z drugiej strony, początkowe zaniedbania mogą mieć duży wpływ na spowolnienie tempa późniejszego usprawniania, a w niektórych przypadkach nawet uniemożliwić powrót do pełnej sprawności.

Artroskopia jest to pojęcie bardzo ogólne – oznacza jedynie zabieg polegający na wejściu narzędziami do kolana. Prosto rzecz ujmując jest to zaglądnięcie do stawu. Szczegółowe nazewnictwo zabiegu uzależnione jest od tego co lekarz tam zobaczy i jakich technik naprawczych użyje.

Kładąc się na stół operacyjny mamy jedynie zdiagnozowane podejrzenie dysfunkcji: uszkodzenia łąkotki, więzadeł, chrząstki itp. W 100% potwierdza się to dopiero po wejściu kamery do kolana. I tak, jeżeli usuwamy łąkotkę to mamy artoskopową meniscektomie, jeśli chirurg czyści chrząstkę to mamy artroskopowy shaving chrząstki, a jeśli przeszczepia więzadło to mamy artroskopową rekonstrukcję więzadła. 

Powyższe przykłady są jedynie niewielkim odsetkiem zabiegów wykonywanych na kolanie metodą artroskopową. Pomimo dużego zróżnicowania zarówno operowanych struktur, jak również stopnia trudności samej operacji, wczesne postępowanie pooperacyjne jest dosyć podobne.

Święte słowa lekarza!

Najważniejszą sprawą jest dowiedzieć się od lekarza jakie mamy wskazania. To on sam powie bądź napisze na wypisie jakie powinno być dalsze wczesne postępowanie ortopedyczne.

Tylko lekarz prowadzący dokładnie wie co zrobił i jaki jest stan kolana. Dlatego też powinien określić czy i jak długo powinno się stosować ortezę pooperacyjną*, kule, zastrzyki przeciwzakrzepowe oraz wyznaczyć od kiedy pacjent może zacząć rehabilitację stacjonarną.

Niemniej jednak termin zalecanej rehabilitacji nie dotyczy wczesnego postępowania pozabiegowego. Zazwyczaj spotykam się z przypadkami, gdzie do mojego gabinetu trafiają pacjenci po ok. 2 tyg. od artroskopii. Prawdę mówiąc nie powinien to być pierwszy kontakt z rehabilitantem. W pierwszych dwóch tygodniach można i należy podjąć już proste ćwiczenia i zabiegi.

Co robić zaraz po zabiegu?

Fizjoterapeutyczne postępowanie wczesno-pozabiegowe jest w większości przypadków podobne i obejmuje okres do pierwszej wizyty w gabinecie rehabilitacji. Pomimo, że wydaje się być proste i trywialne, a czasem pozbawione sensu, to w gruncie rzeczy jest niezmiernie istotne.

Niezależnie od rodzaju wykonanego zabiegu powinniście:

  • wykonywać krioterapię kolana – najlepiej kupić sobie kriożele w aptece lub sklepie ortopedycznym, które schładza się w zamrażarce. Okłady robimy 3-5 razy dziennie po 15-20min przez ściereczkę, żeby nie doszło do odmrożenia,
  • ćwiczyć łydkę poprzez ruchy stopą, bądź napięcia izometryczne*. Ćwiczenia te poprzez poprawę krążenia krwi w kończynie, zmniejszą ryzyko zakrzepicy i zastoju w żyłach,
  • ćwiczyć izometrycznie* mięśnie uda i pośladków,
  • ćwiczyć mięśnie tułowia, pleców oraz kończyn górnych,
  • wykonywać ćwiczenia oddechowe (dotyczy szczególnie osób starszych)
  • bardzo dobre rezultaty przynosi rozluźnianie powięziowe uda i łydki oraz praca w okolicy blizny
  • Techniki te należy zaraz po artroskopii skonsultować z rehabilitantem.

W zależności od rodzaju wykonanej artroskopii należy:

  • zginać i prostować kolano – lekarz prowadzący wyznacza czas w jakim powinno zacząć się uruchamiać staw. W większości przypadków jest to wskazane na drugi dzień po zabiegu, niemniej jednak są przypadki, gdzie kolano przez pewien okres pozostaje w całkowitym unieruchomieniu. Jest mi trudno opisać jak powinno wyglądać uruchamianie w poszczególnych sytuacjach ponieważ to lekarz operujący (operator) o tym fakcie decyduje. Niejednokrotnie spotkałem się z sytuacją, że po tym samym zabiegu dwóch różnych operatorów podejmowało inne decyzje co do tempa uruchamiania. Należy ze stanowczością przyjąć, że oboje mieli rację, gdyż nie ma jednego, najlepszego protokołu postępowania pozabiegowego. To chirurg na bazie własnej wiedzy i doświadczenia o wszystkim decyduje, a my musimy się do tego dostosować.
  • chodzić o kulach – tutaj także o odciążeniu operowanej kończyny decyduje operator. Jeżeli chce całkowicie odciążyć kolano, to chodzimy z 2 kulami, a jeśli częściowo, to efekt ten uzyskujemy przy pomocy 1 kuli.

Zachęcam do przeczytania mojego postu:
Jak chodzić o kulach?

  • stosować ortezę* – są one zalecane dosyć rzadko, przy poważniejszych zabiegach. Wg zlecenia możemy stosować ortezy całkowicie usztywniające kolano, albo te z mechanizmem zegarowym, które umożliwiają pracę w dowolnym zakresie.
  • wykonywać automobilizację rzepki – ruszanie rzepką w każdą stronę. Technikę tą wykonujemy po większości artroskopii kolana, niemniej jednak decyzję o wprowadzeniu tej techniki powinien podjąć lekarz lub rehabilitant.

Jak widać jest co robić zanim dostaniecie się w ręce specjalisty. Nie prześpijcie proszę tego okresu, a gwarantuję Wam szybszy powrót do zdrowia!!! 🙂

Powodzenia!!!

Słowniczek medyczny

napięcie izometryczne – samo napinanie mięśnia bez wykonywania ruchu w stawie.

orteza – stabilizator zewnętrzny stawu kolanowego