Dzisiaj chciałbym poruszyć temat zrostów oraz zlepień międzytkankowych. O ile o tych pierwszych jeszcze ktoś mógł słyszeć, to o zlepieniach nie wie prawie nikt.

Dysfunkcje te w podobny sposób zaburzają ruchomość tkanek (mięśni, powięzi, więzadeł, kaletek*, nerwów itp.) oraz wywołują identyczne objawy. W obu przypadkach dochodzi do patologicznego połączenia dwóch struktur, które powinny co do zasady pracować osobno. Poprzez takie połączenie dochodzi do napięć, mikrourazów, przeciążeń, a wszystko dlatego, że każda tkanka “ciągnie w swoją stronę”.

Zrosty

Ze zrostem mamy do czynienia najczęściej na skutek toczącego się w organizmie stanu zapalnego. Przyczynami jego stanu są: urazy, nakładające się mikrourazy, operacje oraz inne choroby, które w swoim przebiegu tworzą stany zapalne.

Na skutek gojenia się stanu zapalnego pojawia się tkanka kolagenowa, która nie tylko odbudowuje uszkodzone struktury, ale również tworzy patologiczne zrosty, które na samym początku są cienkie i słabe, niemniej jednak z biegiem czasu utwardzają się i pogrubiają.

Te kolagenowe mosty łączą ze sobą sąsiadujące tkanki miękkie, ograniczając ich ruchomość oraz ślizg względem siebie.

Bardzo dobrym przykładem są zrosty pooperacyjne. Na skutek przecięcia oraz następczego procesu gojenia się tkanek dochodzi do powstawania patologicznych połączeń pomiędzy poszczególnymi warstwami skóry, mięśni, powięzi, nerwów. W takim przypadku tkanki te zamiast pracować osobno są połączone i “siłują” się ze sobą, każda ciągnąc w swoją stronę.

Zlepienia

Zlepienia natomiast mają inne podłoże. Powstają na skutek utraty wody z substancji, która wypełnia wszystkie przestrzenie między tkankami miękkimi (mięśniami, powięziami, więzadłami, kaletkami, nerwami itp.). Substancja ta zapewnia poślizg między sąsiadującymi elementami naszego ciała. W ten sposób przywarte do siebie struktury, przesuwające się po sobie nie uszkadzają się wzajemnie. Na skutek urazów, mikrourazów oraz unieruchomienia śliska substancja traci wodę, przekształcając się najpierw w żel, a później w klej.

Klasycznym przykładem zlepień są np. sklejenia międzymięśniowe u sportowców, gdzie na skutek przeciążeń treningowych dochodzi do zlepiania się sąsiadujących ze sobą mięśni. Znakomicie wychodzi to na USG czynnościowym, gdzie podczas badania wykonujemy ruch. Dokładnie wówczas widać które mięśnie się ślizgają, a które są połączone ze sobą na sztywno.

Co nam grozi?

Zarówno zrosty jak i zlepienia są to dysfunkcje mocno niedoceniane, a niosące za sobą szereg poważnych konsekwencji. To właśnie one współuczestniczą w powstawaniu większości urazów nie tylko sportowych.

Połączenie ze sobą tkanek miękkich skutkuje wzajemnym “szarpaniem się”, co wywołuje patologiczne napięcie, rozprzestrzeniające się na sąsiadujące tkanki i sprzyja powstawaniu punktów spustowych* oraz innych patologi. Przylepiona kaletka* do ścięgna Achillesa wcześniej czy później spowoduje jego ból oraz stan zapalny. Najbardziej “spektakularne” są jednak zrosty nerwów obwodowych, które powodują objawy typowo neurologiczne. Mogą tego doświadczyć pacjenci np. po operacjach na kręgosłupie. Czasami okazuje się, że prawidłowo wykonany zabieg operacyjny nie przynosi efektów. Wszystkie oczy kierują się wtedy na ręce “bogu ducha” winnego lekarza, a prawdziwym winowajcą takiego stanu rzeczy są właśnie zrosty lub zlepienia, które przychwyciły nerw.

Leczenie

W procesie leczenia bardzo ważnym jest zastosowanie technik terapii manualnej, które mają na celu uruchomienie tkanek. Bez tego będziemy działać jedynie na objawach, a przyczyna dysfunkcji pozostanie pominięta. W takim wypadku dolegliwości będą miały charakter nawrotowy i nigdy nie wyzwolimy pacjenta od powracającego bólu.

Wspaniałą techniką autoterapii w warunkach domowych jest rolowanie. Usuwa ono większość patologicznych połączeń, jak również punktów spustowych. Techniki rolowania opiszę w osobnym opracowaniu.

Słowniczek medyczny

kaletka – workowata struktura tkankowa wypełniona płynem, zabezpieczająca przed ścieraniem się tkanek miękkich w miejscach narażonych na tarcie.

punkty spustowe – punkty maksymalnej bolesności umiejscowione w mięśniach. Są to miejsca gdzie dochodzi do dużego napięcia, a przez to do zaburzenia przepływu krwi. Charakterystyczne jest, że podczas ucisku punkty spustowe dają bóle promieniujące.